"ลักษณะสำคัญของการศึกษาที่เมืองไทยหลงทางมากกว่าร้อยปี"

เหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ในช่วงเกือบสิบปีที่ผ่านมา เมื่อประเทศไทยมีนักการเมืองและผู้บริหารประเทศที่มีเล่ห์เหลี่ยม แพรวพราว ในการโกงชาติกินแผ่นดิน และมีผู้หลงเชื่อ มีศรัทธาในกลุ่มนักการเมืองเหล่านั้น เพียงเพราะได้รับอามิสเพียงไม่กี่เศษธุลี ของเงินทองที่พวกนักการเมืองคดโกงจากแผ่นดินโยนให้ สะท้อนให้เห็นความล้มเหลวของการศึกษาไทย โดยเฉพาะในระดับการศึกษาพื้นฐาน คือ อนุบาล ประถมศึกษาและมัธยมศึกษา ที่ไม่สอนให้นักเรียนเชื่อคนยาก ทำให้นักเรียนขาดวิจารณญาณ เพราะเน้นสอนหนังสือมากกว่าทักษะการดำเนินชีวิตเมื่อเติบใหญ่ขึ้น หลักสูตรส่วนใหญ่บรรจุเนื้อหาสาระมากเกินไป จึงเป็น "ขยะหลักสูตร"สำหรับนักเรียนส่วนใหญ่ ที่ไม่จำเป็นหรือไม่มีโอกาสศึกษาต่อในระดับมหาวิทยาลัย ทำให้นำเวลาไปใช้สอนเนื้อหาสาระ ที่แทบจะไม่ได้นำไปใช้เมื่อเรียนจบระดับประถมหรือมัธยมไปแล้ว จึงไม่มีเวลาสำหรับหลักสูตรชีวิต จากการวิเคราะห์แล้วพบว่า เกิดจากการที่ไม่ได้จัดการศึกษาตามลักษณะสำคัญ 8 ประการ

          ประการที่ 1 ขาดการพัฒนาผู้เรียนให้เป็นประชาชนที่มีคุณลักษณะตรงตามที่ชุมชนต้องการ ในที่นี้ คือเป็นคนไทย ตามความต้องการของแต่ละท้องถิ่น เช่น อยู่ภาคเหนือก็ควรเป็นคนไทยที่มีลักษณะส่วนใหญ่ของคนภาคเหนือ มิใช่ถูกหล่อหลอม บีบเค้น ให้เป็นคนกรุงเทพฯ เกาหลี ญี่ปุ่น หรือฝรั่งมังค่า จนเห็นของ "นอก" ดีกว่าของไทย และดูหมิ่นดูแคลนวัฒนธรรมและความเป็นไทย

          ประการที่ 2 โรงเรียนไม่ได้จำลองเวทีสังคมเพื่อเปิดโอกาสให้ผู้เรียนได้ฝึกฝนทักษะชีวิต ความรู้และประสบการณ์ที่จะนำไปใช้ประโยชน์ได้จริง ห้องเรียนส่วนใหญ่เป็นห้องสอน เป็นห้องกักขังเด็กให้ฟังครู และเชื่อตามครูโดยไม่ได้ฝึกฝนการแสดงความคิดเห็นหรือวิพากย์วิจารณ์ ผลจึงปรากฏว่าเมื่อโตขึ้นก็เชื่อคนง่าย โดยเฉพาะเชื่อฝรั่งอย่างงมงาย ดังนั้น โรงเรียนจึงควรเชื่อมโยงความรู้ จาก“หนังสือ” ไปสู่ชีวิต ด้วยการจัดการเรียนการสอนที่มุ่งประสบการณ์ มากกว่าเนื้อหา และอิงชุมชนมากกว่าห้องเรียน

          ประการที่ 3 ขาดระบบการจัดการเรียนการสอนที่ผสมผสาน 3 รูปแบบคือ ในโรงเรียน นอกโรงเรียน และตามอัธยาศัย ระบบการศึกษาแยกการเรียนการสอนในโรงเรียนจากสังคม และเชื่ออย่างฝังใจว่า คนมีความรู้ต้องได้เข้าโรงเรียน ทั้งๆ ที่บางคนจบแค่ระดับประถมศึกษา แต่สามารถทำธุรกิจเป็นร้อยล้านพันล้าน สังคมยังก็ตราหน้าเขาว่า ไม่ได้เรียนหนังสืออยู่ดี ดังนั้น ต้องจัดระบบการศึกษาที่ผสมผสานการเรียนทั้งในโรงเรียน นอกโรงเรียนและเรียนจากธรรมชาติรอบตัว ให้มีการเทียบโอนความรู้และประสบการณ์จากการทำงานไปสู่การศึกษาในโรงเรียนได้

          ประการที่ 4 ไม่ใช้วิธีการสอนที่ผสมผสานการเรียน 3 แบบ คือ การเรียนที่มีครูกำกับ (Teacher Directed Learning–TDL) การเรียนที่มีเพื่อนกำกับ (Peer Directed Learning–PDL) และการเรียนที่กำกับตนเอง (Self–Directed Learning–SDL) --โรงเรียนส่วนมากใช้การเรียนการสอนที่มีครูเป็นศูนย์กลาง แม้กฎหมายการศึกษาจะเน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ แต่ครูก็่แยกไม่ออกระหว่างการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ และการสอนที่ยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง นักการศึกษาบางคนก็คิดว่า การเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ มีความหมายเดียวกันกับการเรียนการนสอนที่ยึดผู้เรียนศูนย์กลาง ถ้าเช่นนั้นทำไม ไม่ใช้ "ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง" ทำไมต้องบัญญัติคำใหม่ขึ้นมา คำว่า ผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง มีความหมายชัดเจนในตัวอยู่แล้ว ไม่จำเป็นจะต้องไปใช้คำอื่น

          ประการที่ 5 สมาชิกในชุมชนและผู้เรียนไม่มีโอกาสร่วมในการพัฒนาหลักสูตรและการเรียนการสอน--หลักสูตรส่วนใหญ่พัฒนา จาก"ห้องเย็น"ในส่วนกลาง แล้วบังคับให้ครูที่อยู่ตามชนบทนำไปใช้ ส่วนมากครูก็สอนตามแบบเรียน จนมีคำพูดล้อเล่นว่า ครูที่สอน ป.4 เกินสิบปี ความรู้ก็จะเหลือแค่ ป.4 สะท้อนให้เห็นว่า ครูส่วนใหญ่ไม่ติดตามพัฒนาการของเนื่อหาสาระ หรือติดตามแต่ไม่ทันการเปลี่ยนแปลง จึงต้องอาศัยแบบเรียนเป็นแหล่งความรู้ที่จะนำไปสอนนักเรียน ดังนั้น สมาชิกในส่วนท้องถิ่น ควรมีส่วนร่วมในการพัฒนาหลักสูตรและระบบการเรียนการสอนที่สอดคล้องกับท้องถิ่น บทบาทของครูก็ต้องเปลี่ยนแปลงไป จากการเป็นผู้สอนความรู้ เป็นผู้ประสานงานและเกื้อกูลการเรียนให้บรรลุเป้าหมาย

          ประการที่ 6 โรงเรียนขาดการจัดสภาพแวดล้อมการเรียนการสอนที่เอื้อต่อการเรียนที่มีประสิทธิภาพ - โรงเรียนส่วนใหญ่มีห้องเรียนที่มีรอยขีดข่วนตามโต๊ะ ตามผนังห้อง ไม่น่าอยู่ ไม่น่าเรียน สื่อการสอนก็มีกระดานดำ ชอล์ก และครู การจัดสภาพแวดล้อมทางเรียนที่ดีต้องเน้นสภาพแวดล้อมทางกายภาพ ทางจิตภาพ และทางสังคม ครูต้องใจกว้าง รับฟังความคิดห็นของนักเรียน เปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนอย่างกระฉับกระเฉง ได้รับค่าติชมทันท่วงที ได้รับการเสริมแรง และได้รับประสบการณ์ที่เป็นความสำเร็จน่าภาคภูมิใจ และช่วยให้ผู้เรียนได้เรียนทีละน้อยตามลำดับขั้น

          ประการที่ 7 ขาดการจัดการด้านการเรียนรู้อย่างเป็นระบบ--ครูมักจะใช้วิธีการสอนที่เคยถูกสอนมา แม้จะเรียนจากคณะครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ ทายสุดก็ใช้วิธีการสอนที่ตนเคยพบเห็นอยู่ดี ดังนั้น กระทรวงศึกษาธิการจึงควรพัฒนาระบบการจัดการเรียนการสอน (Learning Management System-LMS) ที่ผ่านการวิจัยมาแล้ว เช่น แบบจำลอง POSDCARE ที่มีกาวางแผน (Planning) การจัดการ (Organizing) การกำหนดหน้าที่ของผู้เรียน (Staffing) การกำกับควบคุม (Directing) การสื่อสาร ประสานงานและร่วมือ (Communicating, Coordinating, Collaborating) กับหน่วยต่างๆ ในโรงเรียน เช่น ห้องสมุด การจัดสรรทรัพยากร (Allocating of resources) การรายงานผล (Reporting) เช่น รายงาน แฟ้มงาน ทะเบียนงาน ของนักเรียน และการประเมิน (Evaluation) อย่างครบวงจร เป็นต้น

          ประการที่ 8 มีการประเมินอย่างต่อเนื่อง ครบวงจรที่ครอบคลุมการประเมินก่อนเรียน ระหว่างเรียน และหลังเรียน -ครูส่วนใหญ่ประเมินผลสุดท้ายเพียงอย่างเดียว ไม่ให้ความสำคัญของการประเมินระหว่างเรียน และการเปรียบความก้าวหน้าระหว่างการประเมินก่อนเรียนและหลังเรียน

           จากการขาดการใช้หลักการสำคัญข้างต้น จึงปรากฏว่า นักเรียนไม่ได้รับการเตรียมตัวที่จะออกไปดำเนินชีวิตในท้องถิ่นที่ตนถือกำเนิด เติบใหญ่ ดำรงไว้ซึ่งชีวิตครอบครัว ไม่รักถิ่นรักที่ และไม่สามารถนำความรู้ที่ร่ำเรียนไปใช้ในการดำเนินชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ.

 28 มิถุนายน 2553 เวลา 22.00 น

การศึกษาระดับปริญญาโท-เอกในเมืองไทยและต่างประเทศ: จุดด้อย จุดที่ควรส่งเสริม และค่านิยมที่ควรพัฒนา--แม้การศึกษาตามแนวทางตะวันตกจะเริ่มขึ้นครั้งแรกในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช เมื่อคณะมิสซัง ได้ตั้ง “โรงเรียนสามเณร” ขึ้น เพื่อสอนเด็กไทยให้มีความรู้และเล่าเรียนคำสอนของศาสนาคริสเตียนนิกายแคธอลิก ทั้งได้แนะนำการเขียนภาษาไทยด้วยอักษรฝรั่ง (ดังที่พบเห็นในมาเลเซีย ฟิลิปปินส์ ฯลฯ) และได้ฟื้นฟูอีกครั้งหนึ่งในสมัยสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อคณะมิชชันนารี ได้ตั้งโรงเรียนแห่งแรกขึ้นในประเทศสยาม เมื่อ พ.ศ. ๒๓๙๕ (โรงเรียนกรุงเทพคริสเตียนวิทยาลัย ถือเป็นโรงเรียนราษฎร์แห่งแรกของไทย) แต่เป็นการศึกษาภายในประเทศ ทำการสอนโดยคณาจารย์ฝรั่งและไทยในเมืองไทย นักเรียนยังอยู่ในสภาพแวดล้อมและประเพณีไทยไม่ได้ถูกย้อมค่านิยมและวัฒนธรรมฝรั่ง ส่วนการเดินทางไปศึกษาในต่างประเทศ หรือ “ไปเรียนนอก” เริ่มขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อได้มีการส่งเจ้านายและข้าราชการไปศึกษา ณ ประเทศต่างๆ ในยุโรป เมื่อสำเร็จการศึกษา ท่านเหล่านั้นก็ได้กลับมาพัฒนาจนสามารถนำประเทศชาติเข้าสู่ยุคใหม่จนเจริญรุ่งเรืองดังปรากฏในปัจจุบัน (คลิ้กเพื่ออ่านต่อ) 
โปรดแสดงความคิดเห็น

 www.chaiyongvision.com email: chaiyongusc@gmail.com